Aan de kant van de vrouwen. (Bijdrage debat Wallenscenario's)
De wallen betekenen verschillende dingen voor verschillende mensen: mensen zien wereldwijd de wallen als een vrijplaats waar velen een raam zijn binnen gestapt zonder al te veel vragen of een voorgeschiedenis van de vrouw achter dit raam. Voor velen is de wallen een woonplaats; een plaats die al een tijd geteisterd wordt door overlast, waar de leefbaarheid onder druk staat en waar vrijheid van de één een inbreuk is op de vrijheid van vele bewoners in het gebied. En voor anderen is de wallen een nachtmerrie, een herinnering aan een periode van vernedering, verkrachting en levenslang opgedane trauma’s.
De wallen zijn ook een plaats waar veel beelden over zijn die niet kloppen. De gedachte van het beeld van de krachtige sterke oer-Amsterdamse en goedgebekte vrouw achter het raam lijkt vaak de boventoon te voeren. Een wijkagent gaf onlangs tijdens een meeloopronde echter aan dat ongeveer 70-80% van de vrouwen achter ramen uit Oost-Europa zou komen. De sterke oer-Amsterdamse vrouw die Nederlands zou spreken en voldongen zou zijn van haar rechten is niet aanwezig. En u hoeft maar één blik op belangenorganisaties te werpen om te concluderen dat er een onjuiste afspiegeling is ten opzichte van de groepen vrouwen die op de wallen daadwerkelijk achter de ramen staan.
Het is misschien goed om even te reflecteren hoe we tot dit punt zijn gekomen dat wij nu over scenario's gaan kiezen. De overlast op de wallen kent vele gezichten. Ook sekswerkers op de Wallen krijgen regelmatig te maken met overlast intimidatie door voorbijgangers. In een reportage van AT51 geven sekswerkers daar enkele voorbeelden van: “Mannen die langslopen en tegen je raam aan spugen” ; “Vrouwen die je uitschelden en naroepen” ; “Mannen die toen ik zwanger was vroegen of ik al borstvoeding gaf en of ze daarvoor konden betalen”; “Ze zien ons als een circusattractie. We tonen onze lichamen, ze nemen een foto en gaan weer weg”.
We hebben een wijk in Amsterdam waarin massa's (voornamelijk mannelijke) toeristen naartoe gaan om vrouwenlichamen goed- of af te keuren, zonder dat de vrouwen achter de ramen daar op welke wijze (waaronder op financieel vlak) dan ook beter van worden. En steeds meer mensen komen langzamerhand tot de conclusie dat dat onacceptabel is. ‘Te kort, te dik, te zwart, te kroezig haar, deze is niet lekker genoeg’. Dit zijn de overwegingen die dagelijks door duizenden hoofden van mannen spelen terwijl ze langslopen. Voorzitter. Is dit het feminisme waar we als stad naar streven?
Voorzitter, wat ons betreft willen wij daarom de raamprostitutie op de wallen sluiten en wel om voornamelijk de volgende 3 redenen:
1. Wij willen een nieuwe koers van Amsterdam. Wij willen dat Amsterdam niet meer bekend zal staan als stad van sex en drugs en het etaleren van schaarsgeklede vrouwen achter een raam. Maar wij willen dat Amsterdam bekend gaat staan als een stad van recht, vrede en hoop. De wallen zijn het symbool van het oude Amsterdam en onze fractie is van mening dat Amsterdam vooruit moet.
2. Wij willen dat we kiezen voor de bewoners en dat de wallen weer van de bewoners worden. Dit betekent dat wij moedige keuze's moeten maken. We stellen niet dat de vrouwen de overlastgever zijn; maar het is evident dat zij groepen aantrekken die bij het sluiten van de ramen er anders niet zouden zijn. Daarom pleit ik voor het scenario waarbij de ramen sluiten. De brief van de burgemeester geeft een impressie van de gevolgen als wij voor dit scenario zouden kiezen: ‘het karakter van de wallen zal veranderen. Zonder prostitutie zullen toeristen minder aanleiding hebben om het gebied te bezoeken. Er komt ruimte voor functies die de Wallen/ Singel een ander aanzien geven. Dat kunnen op bewoners gerichte voorzieningen zijn, maar evengoed toeristische trekpleisters met een andere inhoud. Op straat wordt het gemoedelijker, de overlast zal sterk afnemen.’
3. Ik maak mij geen illusie dat prostitutie 100% uit Amsterdam zal verdwijnen, maar zoals een vrouw in Zagreb mij duidelijk maakte toen ik daar was om het over mensenhandel te hebben: “Amsterdam is voor veel meisjes de hoop en bestemming van vele meisjes uit Oost-Europa die de wallen als plek van vele beloftes zien en als plaats waar ze hun huidige omgeving kunnen ontsnappen.” Met het sluiten van de ramen verdwijnt een prikkel van velen om in Amsterdam in de prostitutie te gaan werken. Dit is cruciaal bij het doorbreken van de prostitutie- en mensenhandel keten, hoewel ik benadruk ik dat de basis van een oplossing vooral ook ligt in het verbeteren van kansen van vrouwen in bronlanden.
Ik heb het afgelopen jaar vele gesprekken gevoerd. Met exploitanten, belangenorganisaties, bewoners, sekswerkers, maar ook uitgestapte sekswerkers en hulpverleners van uitstapprogramma’s. Daarbij heb ik geprobeerd zo open mogelijk geluisterd naar de verhalen, de belangen en voorstellen.
En er zijn drie momenten die bij mij een diepe indruk hebben achtergelaten, waardoor ik achter mijn besluit sta: ik stond binnen bij een raam bij een vrouw die de dag erna moest getuigen van mishandeling tegen haar vriend/ pooier waar ze ook een kind mee had. Ze keek er tegenop, omdat hij naast dader ook vader van haar kind was en een bekende van de familie was. Toen ik vroeg of zij hier vrijwillig zat keek zij mij met holle ogen aan en zei: "wat denk je zelf? Wat denk je dat het meerendeel van deze vrouwen hier voor hun lol zitten? Dat is niet zo en dat geldt natuurlijk voor het meerendeel. We weten allemaal wat we moeten zeggen als een agent langsloopt en een vraag stelt". Ik kies ervoor deze vrouw te geloven.
En daarmee zeg ik niet dat iedereen daar onvrijwillig zit. Maar als we constateren dat er meer dan 6000 prostituees werkzaam zijn in de stad en we uitgaan van de voorzichtigste cijfers dat er maar in 10% van onvrijwilligheid sprake is, moeten we concluderen dat 600 vrouwen dagelijks meerdere malen per dag verkracht worden. En dat moet betrokken worden in de overwegingen voor de keus van de raad.
En het tweede moment dat ik wil benoemen sprak ik met Aliyah. Deze gaf aan dat ze hopelijk in een jaar kan stoppen. Dit was niet wat ze wou. Terwijl we spraken hoorde ik achter me enigzins lacherig, ‘don’t do that!!”
En ik sprak Jasmina. Die heeft 6 jaar geleden gewerkt achter de ramen en is uitgestapt. Ze zit nu in therapie. Ze gaf aan dat ze met minimaal 15 mannen gemiddeld per dag seks moest hebben om rond te komen, 6 mannen alleen om de raam huur te betalen. Ze gebruikte anti-depressiva, alcohol, drugs, alles om maar even te verdoven, want ze had weer een nacht voor zich waar 15 mannen het streven was. Ook zij vertelde dat ze geregeld met andere vrouwen besprak hoe verschrikkelijk ze de mannen vonden en hoe achter bijna elke vrouw een man ergens in het spel is. Zij vertelde mij hoe ze zich machteloos voelde, tegenover haar huurbaas in Amsterdam, haar de pooier en andere mannen met macht om haar heen.
Heb ik ook met voorstanders gesproken? Jazeker. Ik had een paar maanden geleden een goed en constructief gesprek met een belangenorganisatie, waar we op respectvolle wijze onze verschillende zienswijzen met elkaar deelden. En daarbij viel op een gegeven moment de opmerking dat je voor dit werk en alles wat op je afkomt, je mentaal sterk moet zijn. Daar zat een eerlijkheid, maar ook een bepaalde moed en trots achter. De werkelijkheid is wel dat we te maken hebben met een sector waar seks met vaak een anonieme man die groter en sterker is, per definitie een kwetsbare positie oplevert. En voor velen, die misschien niet die mentale weerbaarheid hebben, was de reden om in de prostitutie te stappen omdat dat een laatste redmiddel was en dus kwetsbaren mensen in een kwetsbare sector zijn.
Ik geloof zij die stellen dat ze het vrijwillig doen en dat eloquent verwoorden, maar voorzitter, dat zijn niet de verhalen die ik de afgelopen maanden heb gehoord onder de groep die het grootst vertegenwoordigd is op de wallen. En ik kies ervoor die vrouwen te geloven.
En dan nog iets: de scheidslijn van dwang of vrijwilligheid is grijzer dan wij de afgelopen jaren hebben doen geloven. Want als een Roemeens meisje van 22 met een kind, waarvan de familie diepe schulden heeft, en zij gehoord heeft dat Amsterdam de plek is waar je door met mannen die je niet kent seks te hebben een oplossing kunt vinden voor deze uitzichtloze situatie, dan betwijfel ik dat wij te maken hebben met volledige keuzevrijheid. Als zij niet de meest kwetsbare groep in de stad zijn en bescherming verdienen voorzitter, wie dan wel?
Om al deze redenen, voorzitter, roep ik de raad tot het volgende op:
Sluit alle ramen op termijn. Dit zal via minnelijke trajecten, onteigenen, verkopen aan partners en planschade gaan en zeer waarschijnlijk geld gaan kosten. Dat geld hebben we en dat geld heb ik er voor over, zodat de wallen een nieuwe toekomst tegemoet gaat.
Ik concludeer dat de raamprostitutie op de wallen onverenigbaar is met het afscheid van de stad als toeristische seksbestemming, de zwaarwegende belangen van bewoners en het stoppen van de stroom van vrouwen die onder het mom van een belofte zich door Europa heen bewegen naar de wallen, om te komen in een kwetsbare situatie waar ze vaak niet uit lijken te komen. Voor zij die geloven dat prostitutie geen aantrekkingskracht van toerisme heeft vergist zich, het is niet alleen een toeristen trekpleister maar ook inherent een criminogene sector, waardoor het altijd zaken zal aantrekken waar extra parate handhaving en zorg voor nodig is.
En ik besef mij heel goed dat alleen het rode licht uitdoen op de Wallen, zonder een goed en menswaardig perspectief, voor veel vrouwen geen oplossing biedt. En dat de praktische drempels voor een vrouw om uit te stappen nog vaak te hoog zijn. Het is logisch dat vrouwen eerst uitzicht moeten hebben op een betere toekomst voordat ze serieus kunnen overwegen uit te stappen. Anders is voor velen het prostitutiewerk (met vaak een pooier die hen verzorgt en waar ze soms kinderen mee hebben) de enige levenszekerheid die ze op dat moment hebben en dan zullen velen in de illegaliteit verdwijnen. Ik wil deze vrouwen die vanwege dit debat onrust ervaren over hun mogelijke toekomst laten weten: mijn fractie staat aan uw kant.
Wij zullen er alles aan doen om alternatieven te faciliteren, uitstapprogramma’s te realiseren en toegang tot zorg te garanderen. Daar hebben we al stappen voor genomen en dat zullen we blijven doen.
Ik nodig de partijen daarom op om aan de juiste kant van de geschiedenis te staan en afscheid te nemen van de raamprostitutie in Amsterdam. Voor onze bewoners, voor elk kwetsbaar persoon in onze stad die nu onze leiderschap nodig heeft. Voor Amsterdam.
